ជំងឺផ្ដាសាយធំ គឺជាការគំរាមកំហែងសុខភាពដ៏គ្រោះថ្នាក់។ រោគសញ្ញានៃជំងឺផ្ដាសាយធំអាចស្រដៀងនឹងជំងឺផ្ដាសាយធម្មតា ប៉ុន្តែជាញឹកញាប់វាកើតឡើងភ្លាមៗ និងមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរជាង។ សូមស្វែងយល់ពីជំងឺផ្ដាសាយធំ។

ជំងឺផ្ដាសាយធំ ឬ "ផ្ដាសាយ" ដូចដែលត្រូវបានគេហៅជាទូទៅក្នុងវេជ្ជសាស្ត្រ គឺជាការឆ្លងមេរោគផ្លូវដង្ហើមដែលបណ្តាលមកពី **"មេរោគផ្ដាសាយធំ"**។ អ្នកជំងឺដែលឆ្លងមេរោគមានគ្រុនក្តៅខ្លាំង ឈឺក្បាល ក្តៅខ្លួន ក្អក កណ្តាស់ ហៀរសំបោរ និងឈឺខ្លួន។ រោគសញ្ញាមានចាប់ពីស្រាលទៅធ្ងន់ធ្ងរ ហើយអាចបណ្តាលឱ្យស្លាប់បាន។

មេរោគផ្ដាសាយធំមាន **២ ប្រភេទ**:

1. មេរោគផ្ដាសាយធំប្រភេទ A

2. មេរោគផ្ដាសាយធំប្រភេទ B

ក្រុមដែលមានហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងការឆ្លងជំងឺផ្ដាសាយធំ:

• កុមារអាយុពី **៦ ខែ ដល់ ៥ ឆ្នាំ**។

• មនុស្សចាស់ **អាយុលើស ៦៥ ឆ្នាំ**។

• ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ និងស្ត្រី **ក្នុងរយៈពេល ២ សប្តាហ៍ក្រោយសម្រាល**។

• អ្នកជំងឺដែលមានជំងឺរ៉ាំរ៉ៃដែលតម្រូវឱ្យមានការថែទាំជាបន្តបន្ទាប់ ដូចជាជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជំងឺបេះដូង ជំងឺសួត ជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល ជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃ។

សង្កេតមើលរោគសញ្ញាដើម្បីស្គាល់ជំងឺផ្ដាសាយធំ:

• គ្រុនក្តៅខ្លាំងលើសពីធម្មតា (≥៣៨°C)។

• ឈឺក្បាល ញាក់ អស់កម្លាំង។

• ហៀរសំបោរ ហៀរសំបោរ ឈឺបំពង់ក។

• ក្អក ឈឺសាច់ដុំតាមខ្លួន ដៃ ជើង។

ករណីជំងឺផ្ដាសាយធំភាគច្រើនបានធូរស្រាលក្នុងរយៈពេល **៥ ថ្ងៃ**។ ប្រសិនបើរោគសញ្ញានៅតែបន្តយូរជាងនេះ វាអាចបង្ហាញពី **ការឆ្លងមេរោគបាក់តេរីបន្ទាប់បន្សំ** ក្នុងករណីខ្លះ។

ផលវិបាកនៃជំងឺផ្ដាសាយធំ:

• ពិបាកដកដង្ហើមធ្ងន់ធ្ងរ។

• ជំងឺហឺតកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។

• រលាកទងសួត រលាកត្រចៀក។

• ជំងឺបេះដូង។

• រលាកសួត ឬរលាកសួត (គ្រោះថ្នាក់ជាពិសេសចំពោះមនុស្សចាស់ ឬអ្នកជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ)។

វិធីការពារជំងឺផ្ដាសាយធំ:

• លាងដៃញឹកញាប់ជាមួយសាប៊ូ។

• ជៀសវាងកន្លែងដែលមានមនុស្សច្រើន ឬពាក់ម៉ាស់ដើម្បីការពារការឆ្លង។

• ចាក់ **វ៉ាក់សាំងផ្ដាសាយធំប្រចាំឆ្នាំ**។

ជំងឺផ្ដាសាយធំអាចជាសះស្បើយដោយខ្លួនឯង ប្រសិនបើរោគសញ្ញាស្រាល។ ការថែទាំនៅផ្ទះ និងការព្យាបាលតាមរោគសញ្ញាអាចធ្វើទៅបាន ដូចជា:

• ប្រើក្រណាត់សើមដើម្បីបន្ថយកម្តៅក្នុងខ្លួន និងលេប **ប៉ារ៉ាសេតាម៉ុល** សម្រាប់គ្រុនក្តៅ។

• ប្រើថ្នាំបំបាត់ការតឹងច្រមុះ ឬថ្នាំបណ្តេញស្លេស្ម។

• ផឹកទឹកឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ញ៉ាំអាហារទន់ៗ និងសម្រាក។

ចំពោះ **អ្នកជំងឺដែលមានហានិភ័យខ្ពស់** ឬអ្នកដែលមានរោគសញ្ញា/ផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរ **ថ្នាំប្រឆាំងមេរោគ (oseltamivir)** អាចត្រូវបានទាមទារ។ អ្នកជំងឺដែលមាន **ពិបាកដកដង្ហើម សង្ស័យរលាកសួត ឬរោគសញ្ញាធ្ងន់ធ្ងរផ្សេងទៀត** អាចត្រូវការចូលមន្ទីរពេទ្យដើម្បីតាមដាន និងព្យាបាលវេជ្ជសាស្ត្រយ៉ាងជិតស្និទ្ធ។

ចំណាំ: ខណៈដែលករណីភាគច្រើនអាចត្រូវបានគ្រប់គ្រងនៅផ្ទះ អ្នកដែលមានហានិភ័យខ្ពស់ ឬករណីធ្ងន់ធ្ងរទាមទារការយកចិត្តទុកដាក់ខាងវេជ្ជសាស្ត្រជាបន្ទាន់។ ការចាក់វ៉ាក់សាំងប្រចាំឆ្នាំ និងការអនុវត្តអនាម័យ គឺជាគន្លឹះដើម្បីរក្សាការការពារ។